Sơ lược vùng làm rượu vang Medoc-Bordeaux

Quận Médoc của Bordeaux nằm giữa đầm phá, cồn cát và rừng thông, là quê hương của 4 làng rượu vang danh giá nhất thế giới là Pauillac, Margaux, Saint- Estephe và Saint Julien, các lâu đài nổi tiếng nhất quận này bao gồm Margaux, Mouton, Lafite và Latour sản xuất ra những chai vang ngon và đắt nhất thế giới.

Vị trí địa lí vùng làm vang Medoc-Bordeaux:

Quận Médoc là bán đảo nằm giữa Đại Tây Dương và cửa sông Gironde. Khu vực này trải dài 80km về phía Tây Bắc của thành phố Bordeaux đến mũi Grave.Vì vậy đất đai vùng Médoc cũng nhiều đất sỏi, phù hợp trồng nhiều giống nho khác nhau.

Trong hàng thiên niên kỷ, sông Garonne và sông Dordogne (hợp nhất vào thành cửa sông Gironde).Đã tạo ra một lượng lớn phù sa giàu chất khoáng,sỏi lắng xuống từ các nguồn chảy từ trong dãy núi Pyrenees và Tây Massif.Những trầm tích đã tích lũy ở phía tây của cửa sông Gironde (vào nơi hai con sông hội tụ).Tạo thành nền tảng của những gì bây giờ gọi là bán đảo Médoc.

Các lớp đất ở đây nhẹ xốp thoát nước tốt khá lý tưởng để trồng các loại nho chậm chín dùng cho rượu vang đỏ.Bởi vậy ở đây giống nho Cabernet Sauvignon được trồng phổ biến và tiếp đến là nho Petit Verdot.Cát sỏi đặc biệt phổ biến dọc theo cạnh phía đông của Médoc (Haut-Médoc).Càng lên phía Bắc đá sỏi được thay thế bằng các loại đất nặng, tích tụ nhiều nước hơn.Tthích hợp trồng các giống nho chín sớm như Merlot và Cabernet Franc.

Ba tiểu vùng của vùng làm vang Medoc-Bordeaux:

Quận Médoc của Bordeaux được chia thành 3 phần chính là:

1. Landes du Médoc

2. Bas- Médoc

3. Haut- Médoc.

• Khu vực Landes du Médoc:

Bao gồm toàn bộ nửa phía Tây của bán đảo này và tạo thành mũi phía Bắc, của khu rừng Landes rộng lớn.Vùng này hoàn toàn không trồng nho mà chỉ có những khu nghỉ mát dọc bờ biển.Nơi đây gồm rất nhiều những rừng thông dày đặc.Tuy vậy vùng này lại đóng vai trò cực kỳ quan trong đối với ngành sản xuất rượu vang tại Médoc.Các rừng thông vững chãi giúp bảo vệ các vườn nho sâu trong nội địa khỏi những cơn gió bão từ Đại Tây Dương.

• Khu vực Bas-Médoc:

Chạy dài theo hướng Bắc từ LasParre-Medoc đến Pointe de Grav. Bas-Médoc được biết đến như Petite-Hollande ( ‘Little Hà Lan’).Không phải chỉ do địa hình trũng thấp của nó (hầu hết đất đai ở đây chỉ 1 hoặc 2 mét so với mực nước biển).Nhưng cũng vì đất ở đây đã được phát triển mạnh mẽ của cư Hà Lan vào thế kỷ 17.

Khi những người Hà Lan tìm cách chiếm lĩnh thị trường rượu vang Anh.Họ muốn thay thế những người Bồ Đào Nha ở Graves trước đó. Họ đã cải tạo lại vùng đất này bằng cách đào nhiều mương, xây dựng hệ thống thoát nước vùng Medoc. Từ một khu vực đầm lầy đã hình thành hàng ngàn mẫu đất trồng nho.Thoát nước qua sỏi đã giúp cải tạo các vườn nho ở Medoc và đem đến chất lượng cao cho các loại rượu vang tại đây.Thoát nước là tối quan trọng trong nghề trồng nho chất lượng cao.

Các vườn nho ở đây được trồng xen kẽ cây thông, cây ngũ cốc và đồng cỏ chăn thả cừu nổi tiếng.Hầu hết rượu vang làm ở đây đều được bán dưới nhãn rượu vang Médoc chung chung. Nhìn chung rượu vang ở đây không được đánh giá cao như các Chateau lâu đời tại Haut- Médoc.Tuy vậy trong vài thập kỉ qua ngành rượu vang đã có chuyển biến quan trọng.Nhiều nhà sản xuất đã áp dụng kĩ thuật trồng nho và làm rượu giống như các nhà sản xuất nổi tiếng của Haut-Médoc vẫn dùng. Từ đó nhiều hãng sản xuất có thể sản xuất ra những chai vang rất ngon mà giá cả phải chăng.

• Haut- Médoc:

Trong 3 vùng của Médoc thì Haut- Médoc là vùng sản xuất nổi tiếng nhất.Là nơi cho ra những nhãn hiệu rượu vang danh giá như Saint- Estephe, Pauillac, Saint- Julien và Margaux.Từ thế kỉ 18, Médoc đã trở thành quận sản xuất rượu vang danh tiếng nhất tại Pháp.Trong đó số lượng rượu vang ngon sản xuất được trên mỗi hecta trồng nho tại Haut- Médoc lớn hơn bất kì vùng nào trên thế giới.

Vùng rượu vang Médoc và các lâu đài nổi tiếng:

Rượu vang Médoc sử dụng tỉ lệ nho giống Cabernet Sauvignon cao nên tuổi thọ rượu rất dài. Vang sản xuất ở phía Bắc mang nhãn hiệu Médoc, còn ở phía Nam là Haut Médoc.

Các nhà sản xuất rượu được mang tên địa danh sản xuất như:

• St Estephe
• Pauillac
• Margaux
• St Julien…

Sản phẩm của từng địa danh trên có đặc điểm và hương vị riêng biệt.

• Rượu vang St Estephe:

Là loại rượu vang nồng đậm, độ rượu cao, có vị chat (tannin), cần có thời gian dài mới đủ chín. Vườn nho nổi tiếng nhất là Cos-d’Estournel và Montrose.Sản xuất loại vang có vị quả mạnh,dịu và đậm đà.

• Rượu vang Magaux:

Ở đây có vườn nho Palmer và hai khu sản xuất rượu là Moulis và Listrac.Sản xuất loại vang Crus Bourgeois và Bordeaux Supérieur nổi tiếng.Margaux nơi sản xuất ra những chai vang đắt tiền được thế giới công nhận.

Từ thành phố Bordeux đi hết Medoc phải đi qua các vùng Margaux, Listrac, St- Julien, Pauillac, St-Estephe

• Listac ít được biết đến vì không có chai vang nào đc công nhận trong bảng xếp hạng 1855.

St-julien có các chateaux danh tiếng như Leoville las cases(2),ducru- beauxcaillou(3) xếp hạng 2 nhưng không thua kém hạng 1

• Về phía bắc là quận Pauillac:

Có 5 nhà sản xuất rượu vang thì 3 nhà được xếp hạng nhất là lafite rothschild, mouton rothschild, Latour.

Khám phá rượu vang Pháp, Hệ thống phân loại rượu vang Pháp

Pháp hiện đang là nước sản xuất rượu vang lớn thứ 2 trên toàn thế giới với sản lượng khoảng 6 tỉ chai mỗi năm. Đối với những tín đồ rượu vang sành sỏi hay với những người mới bắt đầu, thế giới rượu vang Pháp luôn là đề tài được quan tâm và  trao đổi nhiều nhất.

Các thông tin trên nhãn rượu vang Pháp

Hầu hết các loại rượu vang Pháp đều thể hiện vùng ,các định danh (appelation) sản xuất rượu thay vì giống nho. Ví dụ dòng rượu vang Burgundy Pháp từ giống cho Chardonnay được sản xuất tại Chablis. Tuy nhiên, trên nhãn chai chỉ thể hiện tên vùng Chablis thay vì tên giống nho Chardonnay.

Nhiều thế kỷ trước, người uống rượu thường không chú ý nhiều đến các giống nho khác nhau để làm vang, nhưng họ hiểu được rượu vang đến từ các khu vực khác nhau sẽ có hương vị khác nhau. Vì vậy, khi đọc nhãn chai rượu vang Pháp, điều đầu tiên cần chú ý là vùng và định danh sản xuất rượu, từ đó suy ra được giống nho của chai rượu đó.

Rượu vang Pháp được pha trộn từ những giống nho nào?

Người yêu vang Pháp chắc hẳn không còn xa lạ với “Bordeaux Blend” – một kiểu pha trộn giống nho phổ biến của rượu vang Bordeaux Pháp, trong đó nho Merlot và giống nho Cabernet Sauvignon thường chiếm tỉ lệ lớn. Không chỉ Bordeaux, các vùng sản xuất vang ở miền Nam nước Pháp cũng làm vang kiểu pha trộn, điển hình như Languedoc với các dòng vang “blend” từ nho Syrah kết hợp hoàn hảo với Grenache cùng một tỷ lệ nhỏ Mourvèdre và Carignan.

Pháp là quê hương của những giống nho nổi tiếng nhất thế giới:

Các giống nho nổi tiếng để sản xuất rượu vang Napa Valley như Chardonnay và Cabernet Sauvignon đều có xuất xứ từ Pháp. Một số giống nho khác như Malbec tuy rất nổi ở Argentina nhưng quê hương của nó chính là Cahors ở Tây Nam nước Pháp, hoặc giống nho Cinsault từ Languedoc, Nam Rhone, và Provence. Merlot được tròng ở Languedoc, Bordeaux và nhiều khu vực Tây Nam nước Pháp.

Giống nho bản địa độc đáo tại Pháp

Carignan và Piquepoul là 2 giống nho mà không phải ai cũng biết. 2 giống nho này được trồng nhiều ở vùng Languedoc. Carigna là giống nho vang đỏ có hương vị đậm đà, thoảng hương nam việt quất khô quyện cùng hương cam đỏ và gia vị ấm áp. Dòng rượu vang Pháp Piquepoul cũng rất được giới sành vang yêu thích, ra đời từ định danh Picpoul de Pinet, đây là một dòng rượu vang trắng tươi mát với hương cam, chanh sống động cùng vị chua thanh thoát.

Languedoc ,vùng sản xuất vang lớn nhất tại Pháp

Dù rượu vang Languedoc không phổ biến như rượu vang Bordeaux hay rượu vang Burgundy, Languedoc vẫn là vùng đứng đầu về diện tích và sản lượng rượu vang tại Pháp. Languedoc có diện tích hơn 220,000 ha nằm dọc theo bờ biển Địa Trung Hải  từ Tây Ban Nha ở phía Nam kéo dài đến Provence ở phía Đông. Vùng sản xuất khoảng 14.3 triệu case mỗi năm.

Thổ nhưỡng và khí hậu của vùng tạo đã cho ra đời đa dạng phong cách rượu vang. Vị trí gần biển giúp hương vị rượu được ổn định và đồng nhất qua từng niên vụ. Rượu vang Languedoc có hương thơm quyến rũ và ấn tượng khó quên. Đây cùng là vùng có nhiều nhà sản xuất rượu organic nhất.

Bảng phân hạng rượu vang Pháp

Năm 1935, nhiều quy định luật lệ đã được thông qua để kiểm soát chất lượng rượu Pháp. Họ đã thành lập hệ thống Appré d’origine contrôlée, được điều hành bởi một ủy ban giám sát chặt chẽ (Viện tuyên bố xuất xứ quốc gia, INAO).

Do đó, Pháp có một trong những hệ thống lâu đời nhất về bảo hộ nguồn gốc rượu vang trên thế giới và các luật lệ nghiêm ngặt liên quan đến quá trình sản xuất rượu vang. Nhiều hệ thống khác của châu Âu được mô phỏng theo hệ thống này như hệ thống tại Ý, Tây Ban Nha, Đức…

Từ “appellation” đã được các nước khác sử dụng tại những quốc gia khác, đôi khi có ý nghĩa lỏng lẻo hơn nhiều. Chẳng hạn như luật rượu vang Liên minh Châu Âu đã được mô hình hoá sau khi Pháp, xu hướng này có thể tiếp tục với việc mở rộng EU.

Về tổng quan, rượu vang Pháp được phân chia thành 3 loại bao gồm: AOC, Vin de Pay – IGP, Vin de France (Vin de Table). Hai loại thuộc rượu vang thông thường “Table wine”, một loại thuộc rượu vang chất lượng cao cấp theo khu vực cụ thể (Quality Wines Produced in Specified Regions – QWPSR)

Phân loại rượu vang AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)

Đây là phân hạng cao cấp nhất của rượu vang Pháp quy định những loại rượu vang được sản xuất trên một vùng thổ nhưỡng cụ thể (terroir), kết hợp với điều kiện tự nhiên và yếu tố con người để xác định chất lượng và nét đặc trưng của chúng. Có những chi tiết kỹ thuật quy định quá trình sản xuất như thế nào.

Được khởi xướng từ năm 1919 nhưng mãi đến năm 1934, AOC mới chính thức được công nhận rộng rãi là hệ thống phân loại toàn diện và duy nhất. Những chai rượu vang phân loại AOC thường được đặt tên kèm theo vùng sản xuất (Chẳng hạn như Champagne hay Bordeaux). Điều này có thể hiểu như một mô tả đặc trưng của khu vực mà không loại rượu vang nào ngoài phân loại AOC được sử dụng.

Các yếu tố được quy định bởi AOC bao gồm terroir, giống nho, phương thức sản xuất, vị trí địa lý của những vườn nho trồng nho, loại nho được sử dụng, sản lượng nho tối đa mà người sản xuất có thể thu hoạch từ một vườn nho nhất định và thời gian tối thiểu rượu cần lão hóa trước khi nó được đem bán và mức độ cồn tối thiểu.

Để đánh giá chất lượng rượu vang trong cùng phân loại AOC, hệ thống sử dụng xếp loại Grand Cru và Premier Cru:

Rượu Vang Pháp Grand Cru là những chai rượu vang hảo hạng nhất của Pháp. Thuật ngữ này mô tả loại rượu vang theo hai cách:

• Mảnh ruộng nơi mà nho được trồng (thường được áp dụng phổ biến tại Burgundy, Alsace, Champagne hay đôi khi được sử dụng ở Languedoc và thung lũng Loire)
• “Châteaux” sản xuất rượu vang (chỉ dành riêng cho vùng Bordeaux thường đi liền với thuật ngữ Grand Cru Classé 1855)

Rượu Vang Pháp Premier Cru là những loại vang chất lượng đặc biệt. Premier Cru cũng được chỉ định theo hai cách:

• Vườn nho với chất lượng vượt trội (thường được sử dụng tại Burgundy)
• Mức đánh giá cao nhất của phân hạng Grand Cru Classé 1855 tại Bordeaux

Ngoài ra còn có những loại vang AOC được gắn kèm theo tên làng, xã (như Pauillac, St. Emilion…)

Phân loại rượu vang Vin de Pays – IGP (Indication Géographique Protégée)

Đây là phân loại nằm ở giữa thể hiện sự đánh giá, phân hạng cao hơn so với rượu vang thường (Vin de Table) nhưng dưới tiêu chuẩn đánh giá của phân loại AOC. Từ Vin de Pays được hiểu là “rượu vang của quốc gia” và ở đây là rượu vang chất lượng được sản xuất tại Pháp.

Không giống như các loại rượu vang thường Vin de Table, dòng vang chỉ được cho là đến từ Pháp, Vin de Pays cũng mang tên vùng địa lý xuất xứ và hiển thị niên vụ nho (vintage).

Để đạt được phân loại này, nhà sản xuất phải đem rượu đi phân tích và thử nếm tại INAO. Những chai rượu vang được quy định phải được làm từ một số loại nho hoặc hỗn hợp nhất định. Các quy định về các giống nho được phép và cách dán nhãn thông thường ít nghiêm ngặt hơn quy định về rượu vang AOC. Trong năm 2009, phân loại Vin de pays đã được thay tên mới thành IGP – Indication Géographique Protégée.

Phân loại Vin de Pays được xuất hiện từ những năm 70 của thế kỷ trước, cho đến nay đã có hơn 150 nhãn đăng ký thuộc phân loại này. Rượu vang Vin de Pays được chia ra làm các loại chính sau.

Rượu vang pháp Vin de Pays theo vùng bao gồm 4 vùng:

• Vin de Pays du Jardin de la France (thung lũng Loire)
• Vin de Pays des Comtés Rhodaniens (vùng Rhone, Beaujolais, Jura, Savoie)
• Vin de pays du Comté Tolosan (vùng phía Tây Nam, không bao gồm Bordeaux)
• Vin de Pays d’Oc (vùng Languedoc)

Rượu vang Pháp Vin de Pays theo khu vực hành chính bao gồm một số khu vực vùng hành chính khi sản xuất ra rượu vang thường tự gắn liền theo tên địa danh Vin de Pays riêng biệt:

Một vài khu vực nhỏ hơn cũng có quyền ghi lên nhãn rượu vang của họ là Vin de Pays. Điểm ranh giới của một Zonal Vin de Pays có thể phản ánh terroir nhất quán (chứ không cần thiết là sự về vùng hành chính) và những vùng như vậy có tiềm năng lớn để đạt được phân loại AOC

Phân loại rượu vang Vin de France (Vin de Table)

Rượu vang Pháp Vin de France đã được thay thế cái tên Vin de Table đã lỗi thời từ năm 2010. Dù tên gọi có thay đổi, nhưng họ vẫn giữ được chất lượng cơ bản nhất của vang Pháp. Đây là loại vang ít được kiểm soát nhất (và sản lượng tiêu thụ ít nhất) so với các loại vang khác.

Rượu vang Vin de France có thể làm từ giống nho bất kỳ mọc ở bất kỳ đâu trên lãnh thổ nước Pháp. Tuy nhiên, ở trên nhãn chai vang sẽ không đề cập đến xuất xứ của nho tại một vùng cụ thể. Niên vụ và giống nho sẽ là sự lựa chọn đưa lên nhãn tùy ý.

Tuy nhiên số lượng rượu vang phân loại Vin de France chiếm tỷ trọng khá ít so với các phân loại rượu vang khác tại Pháp.